جهت ارزیابی شنوایی، از دستگاه شنوایی سنج (audio meter) استفاده می شود. یکی از نعمات خداوند شنوایی می باشد که بدون بهره از آن، توانایی ارتباط با محیط اطراف کار دشواری می باشد. جهت تشخیص نوع و محل اختلالات شنوایی، از شنوایی سنجی با صداهای خالص و همچنین شنوایی سنجی گفتاری استفاده می شود. شما در این با عیب یابی و کالیبراسیون شنوایی سنج آشنا می شوید.
سیستم شنوایی ، انسان را قادر می‌سازد تا صوت هایی را که درمحدوده معینی از نظر انرژی و فرکانس قرار دارند ، تشخیص دهد. اگر بر اثر عواملی نظیر افزایش سن ، دریافت پیوسته صداهای بلند و یا به صورت مادرزادی محدوده شنوایی تغییر کند ، برای تعیین میزان و نواحی تغییرات ایجاد شده از دستگاه شنوایی سنج Audiometer استفاده می‌شود.
دیدکلی
سه نوع بررسی در کالیبراسیون ادیومتر وجود دارد:
۱- بـررسـی کـالـیـبـراسـیـون اکـوستیک که شامل استفاده از یک دستگاه اندازه‌گیر سطح صدا برای انـدازه گـیـری سیگنال آزمایش تولید شده توسط ادیـومـتـر اسـت و نـیـز تـایـیـد اینکه این سیگنال‌ها مشخصات استاندارد را دنبال می‌کنند.
۲- بـررسـی بیواکوستیک شامل استفاده از یک سـیـمـولاتـور بیواکوستیک برای نمایش خروجی هدفن‌های ادیومتریک به منظور تایید این است که خروجی در هر لحظه ثابت باقی می‌ماند.
۳- بـررسـی عـمـلـکـرد دستگاه که شامل گوش دادن به خروجی از طریق هدفن‌ها برای اطمینان از ایـن است که سیگنال‌ها به طور صحیح در مسیر مربوطه حرکت می‌کنند. همچنین بررسی وجود صداهای اضافی یا تصادفی.
عـلاوه بـر این بررسی ها ، تمام دستگاه ها باید حـداقـل یـک بـار در سـال بـا هـدف کـالـیـبـراسـیـون خـارجـی یـا هـر نـوع مشکـل غیر قابل حل توسط کاربر ، به نمایندگی های مجاز ارجاع داده شوند.
بررسی کالیبراسیون اکوستیک
دو مؤلفه در این نوع بررسی مورد توجه قرار مـی‌گـیـرد: تـأیید خروجی (شامل اندازه گیری هر فرکانس مورد آزمایش در یک سطح شدت) و تأیید خـطـی بـودن (شـامـل انـدازه گـیری سطوح شدت چندگانه در یک فرکانس) برای بررسی خروجی ، شاخص سطح آستانه شنیدن را روی db70 تنظیم کنید. دستگاه اندازه گیر سطح صدا نیز برای مطمئن شدن از اینکه خروجی دقیقاً db70 است ، مورد استفاده قرار خواهد گرفت. سطح فشار صدا را در هـر فـرکـانـس از HZ500 تـا HZ6000 انـدازه گیری کنید.
بررسی خطی بودن: فرکانس تست ادیومتر را روی HZ1000 ، فیلتر را بر روی K1 و تضعیف کننده سمت چپ را روی db HL70 تنظیم کرده و سپس دستگاه را reset کنید. صفحه نمایش آن باید کلمه RUN را نمایش دهد. اجازه دهید دستگاه اندازه گیر برای چند ثانیه اندازه گیری کند ، مقادیر به دست آمده را ثبت کنید. مقدار تضعیف کننده را به db60 کاهش دهـیـد. مـجـدداً reset را فـشـار داده و اجـازه دهید دستگـاه انـدازه گیـر مـاننـد قبل ، اندازه گیری کند. سپس مقادیر را ثبت کنید. این عمل را با تضعیف HL db50 تکرار کنید. این اندازه گیری‌ها را تا تضعیف HL db10 ادامه دهید. قبل از هر اندازه‌گیری حتماً دستگاه را reset کنید. هر db10 کاهش در آستانه شنـوایـی ، نتیجـه اش بـایـد db10 کـاهـش در نتیجـه خــوانـده شـده تـوسـط دسـتـگـاه انـدازه گـیـر سـطـح شنوایی باشد.
توجه: امکان دارد که به دست آوردن یک سطح صدای دقیق در db10 به دلیل نویز دستگاه و محیط اطراف مشکل نباشد.
برای وارد کردن اطلاعات QC هدفون ، به قسمت ۳QC بروید. اطلاعات در هر فرکانس را برای هر دو قسمت خروجی و خطی ثبت کنید. اگر هر یک از مقادیر خارج از محدوده باشند ، برنامه ISIS پیغام خطا می‌دهد.
بررسی بیواکوستیک ادیومتر
این بررسی با همکاری فردی با آستانه شنوایی مشخـص شـده ، انجـام مـی‌شـود تا معلوم شود که مقادیر آستانه در طول زمان ثابت باقی می‌مانند یا خیر؟ سیمولاتور بیوالکتریک در این زمینه به کار مـی‌رود. سیمـولاتـور با یک نگاره شنوایی مرجع بــرنــامــه ریــزی مـی‌شـود. ایـن نگـاره تـا زمـانـی کـه کالیبراسیون ادیومتر شیفت پیدا نکرده است ، نباید تـغـیـیر کند. شنوایی سیمولاتور را برای به دست آوردن مـقـادیـر آسـتـانـه مـرجـع مـورد بررسی قرار دهید. نتایج به دست آمده با مقادیر آستانه مقایسه می‌شوند تا تأیید شود که هیچ جا به جایی صورت نگرفته است.
سـیـمـولاتـور بـیـواکـوسـتـیـک ۲۵-۲۰۱BA- برای نمایش کالیبراسیون هدفون‌های راست و چپ و نیز اسـتاندارد و insert بودن آن‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد. مقادیر مرجع را برای هر هدفون به شرح زیر مشخص کنید:
– ادیومتر را روشن کنید و اجازه دهید به مدت ۳ دقیقه کار کند تا گرم شود.
– از کـافی بودن شارژ باتری مطمئن شوید. در صـورت عـدم اشـکـال ، نـشـانـگـر مـربوطه در حال چشمک زدن خواهد بود. اگر نور چراغ چشمک زن ضعیف شده باشد یا اینکه اصلاً چشمک نزند ، باتری آن را تعویض کنید. عمر باتری تقریبا ۳۲-۲۴ ساعت است.
– از قـسـمـت انـتـخاب هدفون ، نوع استاندارد را انتخاب کنید.
– هـدفـون‌هـا را بـر روی سـیمولاتور قرار دهید. هـدفـون راسـتـی را روی اتـصـالگر سمت راست و دیگری را در سمت چپ قرار دهید.
– تنظیمات زیر را اعمال کنید:
فـرکانس و شدت را به ترتیب روی HZ500 و db30 تنظیم کنید.
درها را ببندید تا مانع از تداخل صداهای اضافه و غیر ضروری شوید.
به آرامی دکمه db hl بر روی ادیومتر را به سمت چپ بچرخانید تا شدت به db5 برسد.
چند ثانیه در این سطح شدت بمانید و بررسی کـنـیـد کـه آیـا نـشـانـگـر سـمـت راسـت سـیمولاتور روشـن مـی‌شـود یا خیر؟! اگر این نور کدر رنگ باشد ، دیگر شدت را تغییر ندهید. دکمه save را بزنید تا این سطح در ادیومتر ذخیره شود.
دستگاه به صورت اتوماتیک به فرمانس بعدی (HZ 1000) پیش می‌رود. شدت را به db30 کاهش دهید و مجدداً به آرامی آن را افزایش دهید تا نشانگر روشـن شـود ، مجـددا آن را ثبـت کنید. ادیومتر به صورت اتوماتیک به فرکانس بعد هدایت می‌شود. این عملیات را برای فرکانس‌های باقی مانده برای گـوش راسـت ادامـه دهید و مقادیر را در دستگاه ذخیره کنید.
هنگامی که تمامی فرکانس‌ها برای هر دو گوش مورد آزمایش قرار داده شد ، محدوده shift/ext را انتخـاب کنیـد تـا نتـایج آستانه نمایش داده شوند. صفحه نمایش باید به شکل زیر باشد:
مراحل فوق را برای هدفون گوش سمت چپ نیز تکرار کنید.
ایـــن مــقـــادیـــر ، مــقـــادیــر آسـتــانــه مــرجــع بــرای کـالـیـبـراسـیـون سـیـمـولاتـور بـیـواکـوستیک روزانه هدفون‌های استاندارد خواهد بود. برای وارد کردن اطلاعات QC در ISIS به قسمت ۵QC بروید. روی گزینه capture کلیک کنید تا مقادیر از ادیومتر به ISIS منتقل شود.
مقادیر بیمار در طول معاینه‌های روزانه QC به طور خودکار با این مقادیر مرجع مقایسه می‌شوند.
بررسی های لازم
بررسی شنیداری ادیومتر
مسئله بررسی شنیداری ادیومتر برای اطلاع از اینکه واحد به خوبی عمل می کند و دیگر اینکه سـیـگـنـال‌هـای آزمـایـشـی بـدون تخریب یا تحلیل رفـتـن ، بـه سـمت مناسب حرکت کرده اند ، مورد بازبینی قرار می‌گیرد. این بررسی برای هردو نوع هدفون‌های insert و استاندارد به صورت متناوب صورت می‌گیرد. تکنیسین‌ها باید شنوایی طبیعی برای انجام این آزمایش داشته باشند. ۵ مولفه برای این بررسی وجود دارد که شامل: کیفیت تن‌های آزمایش ، بازبینی تنظیمات تضعیف کننده ، بررسی سیم‌های هدفون ، بررسی عملکرد سوئیچ پاسخ و اطمینان از مسیریابی صحیح سیگنال‌ها بین هدفون راست و چپ است. مراحل بررسی شنیداری به شرح زیر است:
– ادیومتر را روشن و ۳ دقیقه صبر کنید و از روی انتخابگر هدفون ، هدفون مناسب را انتخاب کنید.
– کنترل های روی ادیومتر را به شرح زیر تنظیم کنید:
بررسی کیفیت تن صدا
فـرکـانـس را بـر روی HZ500 و تضعیف کننده سـمـــت چـــپ را روی db HL50 قـــرار دهـیـــد. بـــه پـالـس‌هـای تـن صدا گوش دهید و تایید کنید که تنها واضح هستند و هیچ صدای غیرمعمولی در آغاز یا پایان هر پالس وجود ندارد.
این روند را برای همه فرکانس‌های آزمایش با فشردن دکمه FREQUENCY INCR دنبال کنید.
بررسی دقت کنترل تضعیف کننده
فرکانس مورد آزمایش را HZ1000 انتخاب کنید.
تضعیف کننده سمت چپ را به آرامی از db5 به db7 تغییر دهید. در هر مرحله تغییرات شدت و تولید صداهای غیرعادی احتمالی را بررسی کنید.
انجام این مرحله برای یک گوش کافی است.
بررسی هدفون‌ها
فـرکـانـس آزمـایـش HZ1000 و تـضـعـیف کننده سمت چپ db HL50 انتخاب می‌شود.
دکـمــه PULSE را فـشـار دهـیـد تـا ارسـال پـالـس مـتــوقــف شــود. سیـم‌هـای هـدفـون را تکـان دهیـد ، مخصوصاً در جایی که آن‌ها وارد هدفون شده‌اند. همچنین سیم‌های بین هدفون و ادیومتر را بررسی کنید. هر نوع وقفه در سیگنال ، تغییرات در سطح سـیگنال و نویز در هدفون‌ها را مورد بازبینی قرار دهید.
بررسی سوئیچ پاسخ
دکـمـه MANREV را یـک مـرتـبـه فـشـار دهـید تا سـیـگـنــال آزمــایــش مـتــوقــف شــود. دکـمــه پـاسـخ (response) را انـتـخــاب کـنـیــد. بــازبـینـی کنیـد کـه نـشـانـگـر چـراغ پـاسـخ روی ادیـومـتـر فـعـال باشد. همچنین با فشردن سوئیچ پاسخ هیچ صدایی در هدفون نباید شنیده شود.
عیب یابی
در طــی بــررســی‌هــای کــالـیـبــراسـیـون ادیـومـتـر مشکلاتی ممکن است به وقوع پیوندد. برای هر مورد راه حل‌هایی به شرح زیر پیشنهاد می‌شود:
۱- مـقــدار PV خــارج از محـدوده تعـریـف شـده (ml 2/1-1/8) است. در این حالت:
۱-۱- پروب نگه دارنده را کالیبره کنید یا آن را در مقداری فوم نرم قرار دهید.
۲-۱- نوک پروب را تمیز کنید.
۲- مـقـادیـر کـالـیـبـراسـیـون اکوستیک ادیومتر خارج از محدوده است:
۱-۲- مطمئن شوید که ادیومتر با هدفون انتخابی تنظیم شده است.
۲-۲- اطـمـیـنـان یـابـیـد کـه فـیـلتر دارای فرکانس مناسب است.
۳-۲- از ورود صحیح مقادیر ، توسط کاربر در جـدول (جدول هدفون استاندارد یا insert) یـا از هـدفـون‌هـا اطمینـان یابید.
۴-۲- باتری‌های دستگاه اندازه گیر سطح صدا را بازبینی کنید.
۵-۲- اتصالات هدفون‌ها را بررسی کنید.
۳- دستگاه اندازه گیر را نشان می‌دهد:
۱-۳- تأیید درستی تنظیمات محدوده db
RUN -3-2 را فشار دهید.
۳-۳- بررسی باتری‌ها
۴- کـالیبـراسیـون بیـواکـوستیـک ادیـومتر db5 بیشتر از مقادیر مرجع است:
۱-۴- بــــررســــی بــــاتــــری‌هــــا در ســیــمــــولاتــــور بیواکوستیک
۲-۴- تأیید اینکه ادیومتر با هدفون‌های مربوطه تنظیم شده است.
۳-۴- اطمینـان از اینکه کاربر نتایج را با مقادیر مـرجـع مـربـوطه (استاندارد یا insert) مقایسه کرده است.
۴-۴- بـرای آزمـایـش هـدفــون‌هــای استـاندارد مطمئن شوید کـه اداپتورهـای هـدفـون insert از سیمولاتور جدا شده‌اند.
۵- ادیومتر روشن نمی‌شود:
۱-۵- مـطـئـن شـویـد کـه سـویـچ ادیـومـتـر روشن است.
۲-۵- تـأیـیـد اینکه کابل برق به درستی در پریز جای دارد.
۶- هدفون‌ها در بررسی روزانه کالیبره نیستند:
۱-۶ -بررسی باتری در سیمولاتور بیواکوستیک
۲-۶- انتخاب صحیح هدفون‌ها روی ادیومتر
۳-۶- گزینه ارسال پالس خاموش است.
۴-۶ -در استفاده از هدفون‌های استاندارد مطمئن شـویـد کـه اداپتـورهـای insert از سیمـولاتـور جدا شده‌اند.
۷- هیچ صدایی در هدفون نیست:
۱-۷- انتخاب هدفن مناسب
۲-۷- هدفن راست یا چپ بر گوش مطابق با همان سمت قرار گرفته است.
۸- وجود صدای هیس در هدفون‌ها:
فشردن SHIFT و چرخاندن دکمه db HL سمت راســت در خــلاف جـهــت حــرکــت عقـرب‌هـای ساعت
۹- LED های روی دکمه‌های کنترل خاموش هستند:
دکمه LED ADJ را تنظیم کنید.
۱۰- تغییرات شدت بین ۱ و db 2 است:
دکمه db5 را چند بار فشار دهید تا به این مقدار ریست شود.
۱۱- قادر به پاک کردن مقادیر آستانه نیستید:
مقادیر آستانه اگر در حال نمایش باشند ، پاک نـمـی‌شـونـد. EXT RANGE+Shift را فـشار دهید تا نمایش اتمام یابد و سپس پاک شوند.
نکته: توجه داشته باشید که دما به شدت در نتایج کـالیبراسیون نقش دارد. چنانچه تغییر بزرگی در دمـا رخ داد ، پـاور را خـامـوش و بعد از چند ثانیه مجددا عمل کالیبراسیون را تکرار کنید.
