انژیوگرافی یکی از روش های تصویربرداری پزشکی است که با استفاده از اشعه ایکس صورت می پذیرد . این روش در واقع یک ازمون تشخیصی از رگ های خونی می باشد . به این صورت که به تزریق یک ماده حاجب به صورت محلول در اب که امکان دارد به صورت مستقیم با سوزن پونکسیون و یا کاتتریزاسیون با هدایت فلوئوروسکوپی صورت پذیرد ، انژیوگرافی گفته میشود .
اولین بار هابیک و لیندنتال در سال ۱۸۹۶ به وسیله تزریق یک ماده حاجب امولوسیون مخلوط شده با گچ سرخرگ هایی که از دست یک انسان قطع شده بود را توانستند نشان دهند . اما تا سال ۱۹۲۳ هیچ گونه ازمایشی روی عروق خونی یک انسان زنده بدلیل فقدان مواد حاجب با کیفیت و مناسب صورت نپذیرفته است .
آنژیوگرافی Angiography
به مطالعه رادیولوژی سرخرگ های خونی با تزریق ماده حاجب ید دار محلول در آب که ممکن است به طور مستقیم با سوزن پونکسیون و یا به روش کانتریزاسیون با هدایت کاتتر انجام شود ، آنژیوگرافی می گویند .البته در جریان این آزمایش جدا از مطالعه مرحله شریانی ، فازهای سیاهرگی و مویرگی نیز مورد مطالعه قرار می گیرند.
این آزمایش از همان اوایل کشف اشعه ایکس آغاز گردید به طوریکه اولین بار در سال ۱۸۹۶ هابیک و لیندنتال با تزریق ماده حاجب امولسیون مخلوط گچ سرخرگهای یک دست قطع شده انسان را نشان دادند.
به علت نبود مواد حاجب مناسب تا سال ۱۹۲۳ هیچ آزمایشی به روی عروق خونی انسان زنده صورت نگرفت . در سال ۱۹۲۳ اولین ونوگرافی با استفاده از برومید استرنسیوم و یک سال بعد اولین آنژیو گرافی ران با یدید سدیم (NaI) بر روی انسان زنده انجام گردید.
امروزه روش تکامل یافته تر آنژیوگرافی همراه با درمان موضعی تحت عنوان آنژیوپلاستی صورت می گیرد. این روش در سرخرگهایی که دچار گرفتگی یا انسداد می باشند انجام می شود و با عنوان P.T.A
(Percotaneous Tranluminal Angioplasty) برای اولین بار در سال ۱۹۶۴ توسط دوتر انجام گرفت . این روش در درمان بیماری تصلب شرایین کاربرد بسیار گسترده ای دارد و در مقایسه با عمل جراحی از مزایای متعدد از جمله درد بسیار کم ، کاهش خطر مرگ ومیر و اقتصادی بودن برخوردار است. روش PTA نه تنها در درمان بیماریهای شریانی به ویژه تنگی و انسدادها بلکه در درمان سرخرگهای کوچک قلب نیز کاربرد گسترده ای دارد . همچنین امروزه آزمون آنژیوگرافی ریه نیز به طور گسترده ای در بخشهای آنژیوگرافی انجام می گیرد.
به منظور انجام یک آنژیوگرافی، پزشک یک کاتتر قلبی را وارد بدن شما خواهد کرد. نوک این کاتتر به سمت بطن چپ و یا به سمت مدخل سرخرگ کرونری هدایت خواهد شد. سپس یک ماده حاجب یددار به بدن تزریق میشود تا پزشک بتواند جریان خون را در درون این ساختارها مشاهده نماید. برخی افراد نسبت به رنگ حاوی یُد حساسیت دارند. وقتیکه این رنگ وارد بطن چپ می شود، ممکن است شما احساس گرما بکنید.
آنژیوگرافی نحوه پمپاژکردن قلب، شکل قلب و قسمت‌های داخلی قلب را نشان می‌دهد و همچنین نشان می‌دهد که آیا عدم کارکرد صحیح دریچه‌های قلبی منجر به تنگی یا نارسایی دریچه شده است یا خیر؟
اگر ماده حاجب وارد سرخرگهای کرونری قلب بشود، آنژیوگرفی نشان می‌دهد که آیا تنگ شدگی یا انسداد این سرخرگها باعث کاهش یا قطع جریان خون شده است یا خیر؟
انجام کاتترگذاری تشخیصی و تهیه آنژیوگرام در حدود ۱ساعت وقت لازم دارد، ولی شما باید بیشتر یا تمام یک روز را صرف انجام این بررسی نمایید. بعد از انجام این بررسی باید استراحت کنید تا آثار ماده بی‌هوشی از بدن شما محو شود. باید مایعات زیادی بنوشید تا به دفع ماده حاجب از بدن کمک نمایید.
انواع مختلف آنژیوگرافی :
آنژیوگرافی کرنری (Coronary Angiography)
آنژیوگرافی مغزی (Cerebral Angiography)
آنژیوگرافی محیطی (از دست یا پا) (Peripheral Angiography)
آنژیوگرافی احشایی (Visceral Angiography)
آنژیوگرافی ریوی (Pulmonary Angiography)
آنژیوگرافی لنفاویlumph Angiography) (
پرتو نگاری بطنی قلب از طرف راست(Right heart ventriculography)
پرتو نگاری بطنی قلب از طرف چپ(Left heart ventriculography)
آنژیوگرافی آئورت(Aortography)
آنژیوگرافی شبکیه‌ای(Retinal Angiography)
آنژیوگرافی تشدید مغناطیسی(Magnetic Resonance Angiography)
آمادگی برای آنژیوگرافی:
به منظور آمادگی ۸-۴ ساعت قبل از انجام آنژیوگرافی از خوردن و آشامیدن پرهیز نمائید. درصورت داشتن بیماری خاصی پزشک و یا تکنولوژیست را مطلع نمائید. ممکن است تا ۲۴ ساعت در بیمارستان یا کلینیک تحت نظر باشید . قبل از انجام آزمایش ممکن است شب قبل در بیمارستان بستری گردید.
ناحیه کشاله ران یا بازو که کاتتر را وارد آن می نمایند بایستی تراشیده شود پس از انجام آنژیوگرافی این ناحیه را تحت فشار قرار میدهند تا دچار خونریزی نشود. مزایای آنژیوگرافی بسیار بیشتر از خطرات ناشی از آن است .
دستگاه آنژیوگرافی چگونه کار می کند
در آنژیوگرافی یک کاتتر پلاستیکی نازک به داخـل یـک رگ بـزرگ سـطـحـی (نـظـیـر شـریـان
فمـورال،شـریـان بـراکیـال، ورید جوگولر) وارد میشود و به سمت ناحیه هدف هدایت می شود. سپس ماده حاجب ید دار به داخل رگ تزریق میشود.
سپس پرتوهای ایکس از دستگاه سی آرم به ســمــــت نــــاحـیـــه هـــدف تـــابـــانـــده مـــی شـــود و گـیرنده‌هایی در قسمت پایین دستگاه سی آرم وجود دارد که این پرتوها را جذب می کنند
پس از این فرایند، تصویری واضح و دقیق از رگ و قــســمــــت هــــای مــخــتــلـــف آن بـــر روی مونیتوردیده می شود. در هنگام عکسبرداری به علت اینکه بافت عروقی بدن جزء نسج نرم بوده و تراکم کمی دارد بنابراین اشعه به راحتی از همه آن ها عبور کرده و بر روی فیلم نمی توان هـیـچ تصـویـری داشـت. بـه همیـن علـت جهـت مشخص کردن ساختمان و وضعیت عروق بدن از مـواد حـاجـب اسـتـفـاده مـی‌کـنـند و در لحظه عکسبرداری این مواد را به داخل عروق هدایت کرده و همزمان عکسبرداری انجام می شود.
اجزای مختلف و اساسی دستگاه آنژیوگرافی
۱-تخت آنژیوگرافی (Angiography Table)
از اجزاء ثابت یک سیستم آنژیو محسوب میشود. از آنجا که این وسیله حامل بیمار است، مستقیماً با
ایمنی بیمار مرتبط بوده، بنابراین باید از درجه ایمنی و اطمینان بالایی برخوردار باشد. (highly reliable highly safe)
قابل استریل بودن اجزاء مختلف تخت، ضریب جذب بسیار پائین رویه تخت و عدم وجود هر گونه مانع فلزی بر سر راه تصویر، از خواص این نوع تخت‌ها است.
تـخـت مـخصوص آنژیوگرافی (Frameless) ساخته میشود. تخت باید Frameless باشد به‌جهت اینکه هیچ نوع سایه و اطلاعات تصویری ساختگی ایجاد نکند.
۱- سی آرم (C-ARM)
۲-عـقـیـده بـسـیـاری از مـتـخـصصین این است، که برای آزمایشات مربوط به عروق مثلCoronary artery یا Cerebral arteryباید نماهایی در زاوایای مختلف در اختیار باشد. به همین دلیل نه تنها نماهای تمام رخ و نیم‌رخ بلکه نماهای مختلف از زوایای دیگر نیز برای ارتقاء کیفیت تشخیصی سیستم‌های آنژیوگرافی امری مهم و اساسی محسوب میشود. سی آرم‌هایی که مجهز به پایه‌های محکم شده بر روی زمین هستند چرخش همزمان و منطبق تیوب مولد اشعه و سیستم تصویری را ممکن ساخته و از این طریق نمایش نماها تحت هر زاویه‌ایی امکان‌پذیر میشود.
۳- نگه دارنده‌های سقفی (Ceiling Suspension)
نگه دارنده‌های سقفی به دلیل اشغال نکردن فضای کف اتاق، فضایی بسیار راحت و بـدون ایـجـاد
مـزاحـمـت را بـرای پـرسـنـل حـاضـر در اتـاق آنـژیـور فـراهـم مـی‌کـنند. این نگه‌دارنده‌ها می‌توانند همراه با سی آرم‌های مختلف و یا تیوب مولد اشعه به‌کار گرفته شوند.
۴-انژکتور اتوماتیک مواد حاجب (Injector)
کنترل سرعت و فشار تزریق مواد حاجب به همراه زمان صحیح تزریق امری بسیار دقـیـق و حایز اهمیت است. انژکتورهای اتوماتیک به راحتی گستره وسیعی از تنظیم فاکتورهای لازم را در اختیار قرار داده و همزمانی صحیح با ژنراتور مولد اشعه را برقرار مـی‌کنـد. ایـن نـوع انـژکتـورهـا تقـریبـاً در تمـامی سیستم‌های آنژیوگرافی، CT و غیره به کار گرفته می‌شوند.
۵- ژنراتور مولد اشعه (Generator)
از نوع ولتاژ ثابت با قدرت ۵۰۰ میلی آمپر، ۱۵۰کیلو وات که بسته به عضو مورد بررسی و میزان نفوذ
اشعه ایکس تغییر می‌کند.
۶- تیوب مولد اشعه X-Ray Tube ) x )
با اندازه کانونی مختلف می تواند در اختیار باشد.Multi Focal Spot
۷- دوربین سینه Cine camera
۸-(Digital Subtraction Angiography (DSA
در مورد این تکنیک تصویر برداری در شماره های اتی بحث خواهد شد. به‌وسیله استفاده از DSA
بررسی عروق به تنهایی و بدون همراهی با بافت‌های مجاور فراهم شده است.
۹- IntensifieR
تقـویـت کننـده هـای تصـویـر بـاعث می‌شوند که در ازای مقدارکمتری رادیاسیون تصاویر با کیفیت بهتر و دقیق‌تری داشته باشیم
نیازهای اساسی در آنژیوگرافی ( BASIC REQUIREMENTS )
- ارائه تصاویر پرکیفیت بر روی کلیشه رادیوگرافی
- توانایی رادیوگرافی به صورت سریال روی فیلم حتی تحت زاویه
- ارائه تصاویر به صورت ( Real Time ) با دقت بسیار بالا و امکان پردازش تصویر پس از دریافت
- تابش زاویه ای ( Angled Projection )
- برای آنژیوگرافی مغزی( Cerebral ) و شکمی ( Abdominal ) تکنیکهایی مانند :
- Magnification Radiography ، Radiography
Stereoscopic Radiography and Stereoscopic magnification ،
(cine fluorography ( cine biplane fluorography
تکنیک های اختصاصی محسوب می شوند .
- ابزار ثبت آثار حیاتی و توانایی برنامه ریزی کردن انژکتور اتوماتیک و سیستم کنترل ژنراتور اشعه ایکس با آثار حیاتی .
- ژنراتور مناسب ، توان مناسب ، ثبات فاکتورهای رادیوگرافی ، تشعشع کنترل شده و پر کیفیت .
- عدم نیاز به حرکت دادن بیمار
- توانایی عملکرد به عنوان یک تشخیص اورژانس
- فضای مناسب برای کار پزشک و دستیاران در هنگام عبور کاتتر در عروق بیمار
- اطمینان از عدم تابش غیر برنامه ریزی شده پرتوی x
- قابل استریل بودن دستگاه ، لوازم و …
- ایمنی کامل در مقابل شوک الکتریکی
- دوز کمتر اشعه
- سهولت عمل با کاتتر قلبی ( Cardiac Catheterization ) امروزه به عنوان معمولترین گزینه ( روتین ) تلقی شده و اطلاعاتی از قبیل فشارخون درون عروقی ، الکتروکاردیوگرام، oxygen saturation
، Carbon dioxide saturation و غیره به راحتی از طریق کاتتر ارسال شده به درون عروق ، به صورت دینامیک ( زنده ) در محل ضایعه به دقت قابل مشاهده خواهد بود .
بنابراین می توان گفت اطلاعات مربوط به فرم ، وضعیت و چگونگی ، محل و نوع ضایعه ، تشخیص را ممکن و اقدام بعدی را بلافاصله مشخص می نماید .
سی تی اسکن ( XCT ) که از تجهیزات اختصاصی قلب محسوب نمی شود ، در بسیاری از موارد به عنوان تشخیص سریع اولیه می تواند به کارگرفته شود ، ولی در مورد ضایعات بسیار کوچک ، تشخیص قابل اعتمادی را تضمین نمی کند . در ضمن به علت زمان نسبتاً زیاد بین اسکن و بازسازی تصاویر نمی تواند در بررسیهای کاردیاک به کار آید . MR اخیراً با کمک نرم افزارهای بسیار پیچیده توانسته است جای خود را در این عرصه باز نماید و امروزه MR Angiography گزینه ای صحیح به عنوان جایگزین تلقی می گردد .
تجهیزات مهم جهت انجام آنژیوگرافی
۱- کاتتر ( catheter )
مهم ترین وسیله ای که در واقع به وسیله آن شریان‌ها را انتخاب می‌کنند کاتتر است و با توجه به نوع آنژیوگرافی از کاتترهای مخصوص با شکل‌های متفاوت استفاده میشود.
۲- شیت شریانی ( Vascular Sheath or Introducer )
درمحل پانکچر شریان قرار می‌گیرد و کمک به ورود و خروج آسان کاتتر می‌کند و نیز مانور کاتتر را برای پزشک راحت تر می‌سازد.
۳- سیم راهنما ( گایدوایر Guide wire )
وسیله ای است که از داخل کاتتر عبور داده میشود و باعث میشود کاتتر درداخل شریان به راحتی جابه جا شود و همین طور کمک به کاتتریزه کردن شریان می‌کند.
کاتترها و گاید وایرها
در انجام هر نوعی از آنژیوگرافی به طور معمول بیشتر آنژیوگرافرها از گاید وایرinch ۰۳۵/۰ با سر J شکل ۳ میلی متری استفاده می‌کنند.
طول گاید وایر بایستی حداقل cm145 باشد. در مقایسه با گاید وایرهای straight که دارای نوک مستقیم و بدون انحنا است ، گایدوایرهای J tip از شرایین tortuous راحت تر عبور می‌کنند و احتمال dissection پلاک های آترواسکلروتیک موجود در دیواره عروق را کمتر می کند. حتی در برخی بیماران با آترواسکلروتیک شدید یا tortuosity قابل ملاحظه، این گاید وایرهای استاندارد نیز کمک کننده نیست و بایستی آن ها را با وایرهای J شکل tapered core ، movable core یا multi curved جایگزین کرد، همه این وایرها نوک بسیار انعطاف پذیر دارند.
کاتترها از جنس پلی یورتان و پلی اتیلن است. نوار فلزی در داخل دیواره تنه کاتتر به کار رفته است تا امکان کنترل بهتر برای هدایت و پیچاندن کاتتر فراهم شود.
به طور مثال کاتتر کرونری چپ Judkins در سه اندازه موجود است که معمولا به آن ها JL4 ، JL5 و JL6 گویند. اعداد ۴ ، ۵ و ۶ بیانگر طول بازوی دوم کاتتر بر حسب سانتی متر است ( قسمتی از کاتتر که بیرون از Ostium کرونری در آئورت صعودی باقی می‌ماند).
برای بیماران با اندازه متوسط با آئورت توراسیک با اندازه متوسط ، کاتتر JL4 مناسب است. اگر بیمار قد بلند باشد یا آئورت توراسیک tortuous یا دراز داشته باشد، از کاتتر JL5 بایستی استفاده شود.
برای بیماران با آئورت توراسیک بسیار دراز یا دیلاتاسیون بعد از تنگی (post stenotic) بارز داشته باشد، کاتتر JL6 لازم است. کاتترهای کرونری راست Judkins در سه اندازه JR4 ، JR5 و JR6 موجود است. انتخاب سایز کاتتر برای کاتتریزاسیون شرایین حساس است. کاتترها دارای طول استاندارد cm 100 هستند، هر چند می‌توان در اندازه های مختلف نیز آنها را به دست آورد. در بیشتر بیماران بالغ، از کاتترهای ۶Fیا ۵F استفاده میشود.
گایدوایر ها و استفاده آن در تکنیک های آنژیوگرافی
گاید وایرها از عناصر اصلی برای کاتتریزاسیون موفق هستند. گایدوایر یا سیم راهنما سیم نازک انعطاف پذیری است که برای راهنمایی و قرار دادن کاتتر به درون رگ مورد نظر استفاده میشود. درواقع جهت Access Selective به یک رگ یا Access Super Selective به یکی از شاخه های منشعب از رگ اصلی از گاید وایرها که انواع و سایزهای مختلفی دارند استفاده میشود. کاربرد گاید وایرها تنها در آنژیوگرافی نیست بلکه در کمک به عبور و هدایت هر سوند و کتتر و کانولا از مجاری طبیعی بدن یا از پانکچرهای صورت گرفته در بدن استفاده میشود.
برای مثال در لوله گذاری داخل نای Endotracheal tube در رگ گیری از گردن و کتترگذاری در آن Central venous line قرار دادن لوله از روی پوست به درون معده جهت تغذیه Gastric feeding tube, در عمل نفروستومی و درناژ صفراوی به صورت پرکوتانه و از طریق پوست و هرگونه کتترگذاری از طریق پوست داخل بدن مثلا جهت تخلیه کیست‌ها آبسه‌ها یا آسیت و یا در عمل ERCP پس از عبور آندوسکوپ از دهان برای دستیابی به مجرای صفراوی مشترک و سپس هدایت ابزار مورد نیاز جهت درمان بیمار از گاید وایرها استفاده گسترده میشود.
بیشتر گاید وایر ها از چهار جزء اصلی تشکیل شده‌اند:
۱-هسته مرکزی
۲- کویل روی هسته
۳- سر انعطاف پذیر
۴- روکش روی کویل
هسته مرکزی
هسته مرکزی میله یا سیمی است که درون کویل قرار می‌گیرد.هسته مرکزی بخش بلند و یکپارچه و سخت گاید وایر است. هسته مرکزی در انتهای گاید وایر باریک میشود و به دو صورت اصلی طراحی شده است.
• Two -piece core: نوعی که در انتهای دیستال گاید وایر هسته مرکزی دو قطعه‌ای و باریک است.
• One -piece core: نوعی که در انتهای دیستال گاید وایر هسته مرکزی به‌صورت یک قطعه یکپارچه باریک شده است.
نوع two -piece core به‌راحتی شکل می‌پذیرد و شکل پذیرفته شده را حفظ می کند که به این حالت
durable shape memory گفته میشود.
نوع one -piece core نیرو را بهتر به انتهای گاید وایر انتقال می‌دهد و همین‌طور در برخورد با دیواره رگ‌ها یا پلاک‌های موجود در داخل عروق حس لمس آنها tactile response را به‌خوبی به دست پزشک انتقال می‌دهد.
Central core به‌طور معمول یا Stainless steel است ویا Nitinol که آلیاژی از نیکل و تیتانیوم است.
اگرهسته مرکزی از جنس SS باشد گاید وایر به خوبی قابلیت چرخش و پیچش را خواهد داشت و مناسب جهت هدایت و حمایت کتترها و گایدینگ کتترها جهت عبور از روی آن و رسیدن به ابتدای رگ هدف است.
اگرهسته مرکزی از جنس Nitinol باشد میزان torquability آن کمتر از گاید وایر با هسته SS است اما قابلیت لغزش و عبور آن از پلاک‌ها و ضایعات عروقی و همچنین قابلیت پذیرش و حفظ شکلی که به انتهای آن جهت عبور از پیچ و خم های عروقی داده میشود را به بهترین نحو دارا است.
کویل روی هسته
کویل سیم پیچی است که روی هسته گاید وایر پیچیده میشود. جنس کویل از استیل ضد زنگ، پلادتین، پلادیوم ، و یا ترکیبی از آنها است.
سر کویل به‌خصوص در گاید وایرهای باریک‌تر نقش مهمی در مشخص بودن گاید وایر در زیر X-Ray را دارد که به این حالت radio- opacity می‌گویند . همچنین قابلیت شکل پذیری گاید وایر علاوه بر هسته مرکزی بر عهده کویل‌ها نیز هست.
سر انعطاف پذیر
سر گایدوایر ممکن است مستقیم Straight و یاجی شکل J Shape و یا دارای انحنا Curved Tip باشد. انواعی از گایدوایرها دو سر هستند که یک سر آنها مستقیم و سر دیگر J- شکل است
روکش روی کویل
روکش روی کویل بخشی از گاید وایر است که در تماس با خون در آنژیوگرافی‌ها و یا سایر مایعات بدن در استفاده‌های دیگر از گاید وایر در مصارف پزشکی است.
در یک نوع تقسیم بندی گاید وایرها به دو دسته Hydrophilic وHydrophobic تقسیم می‌شوند که در طول‌ها (Cm) و قطرهای مختلف (Inch) و درجه محکمی از قبیل standard, stiff یا Floppy وجود دارند. روکش گاید وایر ممکن است آب دوست و یا آب گریز باشد. روکش آب دوست (Hydro philic coated) با قرار گرفتن درون رگ و جذب آب حرکت گاید وایر را تسهیل می‌کند و به‌خوبی سر می‌خورد.
مناسب برای عبور از عروق پر پیچ و یافتن microchannels در عروقی که به نظر کاملا بسته شده می‌آیند است.
ویژگی‌های عمده آن عبارتند از:
• ↓friction(⅙ no coating) →glide through tortuous
• ↑trackability
• ↓Thrombogenic
• ↓tactile feel- ↑risk of perforation
گاید وایرهای هیدروفیلیک خطر پرفوریشن رگ و رفتن به زیر پلاک‌ه
ای عروقی و ساب اینتیما شدن و دایسکت کردن رگ را بالا می‌برند.
گاید وایرهای دارای پوشش هیدروفیلیک امکان عبور از استنوزها را فراهم می‌کنند. گایدوایرهای هیدروفیلیک بایستی همیشه خیس نگه داشته شوند.
در گاید وایرهای غیر هیدروفیل روکش می‌تواند PTFE یا سلیکون باشد.
Poly Tetra Fluoro Ethylene (PTFE) Coating
ویژگی‌های عمده گاید وایر هیدروفوب عبارتند از:
• ↓friction (to ½ V/S no coating), ↑trackability
• Preserves tactile feel,
• allows easier anchorability / parking
در مقایسه با گاید وایرهای straight که دارای نوک مستقیم و بدون انحنا است، گایدوایرهای J-tip از شریان ایلیاک tortuous راحت تر عبور می‌کنند و احتمال dissection پلاک آترواسکلروتیک را کمتر می‌کند.
طول گاید وایرها با واحد سانتیمتر و قطر آنها بر حسب هزارم اینچ بیان میشود. به‌طور مثال گاید وایر “۰۳۵/۰ , cm 150 یا گاید وایر “۰۱۴/۰ , cm 190 و یا گاید وایر “۰۲۵/۰ , cm 260.
مشخصات یک گایدوایر با ۸ ویژگی بیان میشود:
Visibility •
Steering •
Support •
Flexibility Tracking •
Tactile Feedback •
Lubricity •
torquability •
Prolapsed Tendency •
عوارض
اگرچه معمولا آنژیوگرافی بدون درد و ناراحتی انجام میشود، اما در مواردی نیز هنگام تزریق ماده حاجب احساس تهوع و استفراغ، برافروختگی موقت یا گرمی به بیمار دست می‌دهد که به سرعت برطرف میشود. این فوق‌تخصص قلب می‌گوید: آنژیوگرافی معمولا یک آزمایش بی‌خطر است اما در موارد نادر اگر در حین عبور کاتتر بیمار دچار مشکل شود، معمولا می‌توان به سرعت داروهای لازم را به طور مستقیم به داخل قلب تزریق و مشکل را رفع کرد.
مزایا
آنژیوگرافی در زمانی کوتاه وضعیت عروق قلب را به‌خوبی نشان داده و به پزشک کمک می‌کند تا نوع درمان را با اطمینان بیشتری تعیین کند. آنژیوگرافی درمانی کاربرد بسیار گسترده‌ای داشته و در مقایسه با عمل جراحی از مزایای متعدد از جمله کوتاه شدن دوره بستری، کاهش هزینه و کاهش عوارض بعد از عمل جراحی برخوردار است. به گفته وی امروزه آنژیوگرافی برای بررسی عروق کلیه، مغز، قلب، ریه و دستگاه گوارش نیز به کار می‌رود.
