رفراکتومتر
مفاهیم پایه
رفــراکــتـــومــتـــر (Refractometer) از دو کــلــمــــه (Refract(o بــه مـعـنــی شـکـسـتــن و Meter بـه معنـی سنجش تشکیل شده است و در کل به معنی شکست سنج است.
فیزیولوژی
تعیین میزان چربی ، قند خون ، پی بردن به میزان اوره و پروتئین خون ، میزان نمک موجود در آن و غلظت مایعات در بیماران از جمله مواردی است که نـیـاز به سنجش دقیق دارد. به منظور اندازه گیری مـوارد ذکـر شـده مـی تـوان از دسـتـگـاه رفـراکتومتر استفاده کرد.
طرز کار
کارکرد و خواندن رفراکتومتر بسیار آسان است و نیازی به تجربه و مطالعه فراوان ندارد. یک یا دو قـطـره از مایع حاوی ماده حل شده در آن را روی صفحه شیشه ای حساس دستگاه ریخته ، درپوش مـحـافـظ را بـسـتـه و صفحه شیشه ای را مقابل نور مستقیم آفتاب یا نور مصنوعی قرار داده و پس از خـوانـدن از روی عـدد بـریـکس نشان داده شده به جدول بریکس (Brix) مراجعه تا میزان درصد وجود آن مـاده در مایع مشخص شود. استفاده از جدول تـصـحیح حرارتی نیز کمک مؤثری است که با آن می‌توان دقت آزمایش را بالا برد.
موارد کاربرد
رفراکتومتر وسیله ای آزمایشگاهی است برای تعیین میزان ناخالصی ماده یا مواد حل شده در آب که با روش عبور تابش نور از لایه ای از آن مایع که ماده مـــورد نـظـــر در آن حـــل شـــده و عـبـــور انـکـســاری (شکسـت) از منشور شیشه ای به کار می رود. در علوم آزمایشگاهی امروز با استفاده از رفراکتومتر علاوه بر قند می توان چربی ، شوری ، PH آب و حتی ارزش غذایی را به دست آورد. هم‌چنین میزان اوره و پروتئین خون ، میزان نمک موجود در آن و غلظت مـایعـات را نیـز مـی تـوان بـا استفـاده از رفـراکتـومتر اندازه‌گیری کرد.
اجزا و قسمت‌های دستگاه
۱- دو منشور: یک منشور انتشار دهنده Diffusing Prism و دیگری شکست دهنده Refracting Prism است.
۲- دو لنـز: یکـی لنز تصویر و دیگری لنز n (ضریب شکست) است.
۳- ترمومتر: جهت تنظیم و گزارش دما
۴- پیچ: برای تنظیم تصویر
انواع رفراکتومتر
امـروزه ایـن دسـتـگـاه در چـهـار نـوع رفـراکـتومتر دسـتـی آنـالـوگ ، رفـراکـتـومـتـر رومـیزی ، رفراکتومتر دستی دیجیتال و رفراکتومتر آنلاین موجود است.
