اسپکت ( SPECT ):
برشنگاری یا مقطع نگاری یا توموگرافی رایانهای تک فوتونی
Single Photon Emission Computed Tomography) یا به اصطلاح اسپکت، روشی است که در علوم تشخیصی در فیزیک پزشکی بویژه پزشکی هستهای کاربرد تحقیقاتی و روزمرهٔ فراوانی دارد. در این روش از رادیوایزوتوپهایی استفاده میشود که ذرات گاما از خود ساطع میکنند. از نمونه دستگاههای متداولی که این روش را جهت تصویر برداری به کار میبرد دوربین گاما و یا دوربین انگر (Anger Camera) را میتوان نام برد که امروزه در بیمارستانها و نیز در آنکولوژی کاربرد وسیع دارند.دوربینهای گاما ۱۸۰ و یا ۳۶۰ درجه حول بیمار قابلیت گردش دارند تا بتوانند تصاویر مقطعی تولید کنند.تصاویر اسپکت عموماً در ماتریسهای ۱۲۸ در ۱۲۸ پیکسل باز سازی میشوند. در ایران بیش از ۶۵ انواع دستگاه اسپکت مشغول به کار میباشند. اسپکت اول بار در دههٔ ۱۹۷۰ بتوسط دیوید کوهل اختراع گشت.این روش مشابه تصویربرداری CT میباشد (به بیان دیگر مقطع نگاری در پزشکی هستهای میباشد) با این تفاوت که از تابش اشعه گاما استفاده میشود. پرتودارو (یاهمان tracer) از طریق تزریق یا تنفس یا… وارد جریان خون میشود. پرتودارو متشکل از دو بخش میباشد: دارویی که با ایزوتوپ رادیواکتیو برچسب گذاری شده است. ایزوتوپ رادیو اکتیو در بدن متلاشی شده منجر به تولید اشعههای گاما میشود. برخلاف تصویربرداری معمولی صفحهای که در پزشکی هستهای استفاده میشود، این روش تصاویر ۳ بعدی میدهد. کاربرد عمدهٔ این روش (که تصاویر ۳ بعدی از فعالیتهای متابولیکی داخل بدن، میدهد)، تصویربرداری از تومور، استخوانهای بدن، تیروئید و همچنین مطالعات مربوط به رشد و سرایت بیماری، میباشد.
به کمک مقطعنگاری رایانهای تکفوتونی (SPECT)، میتوان تصاویر سه بعدی از عملکرد یک بافت یا اورگان مانند قلب یا مغز، بدست آورد. روش کار به این گونه میباشد که یک ماده با نیمه عمر کم به صورت ترکیب شیمیایی خاصی در میآید که در بافتهای خاصی از بدن و به نسبت فعالیت آن بخش، از خون جذب میگردد. این ماده شیمیایی میتواند یک نوع قند خاص برای بررسی عملکرد بخشی از مغز باشد. این ماده وارد خون شخص شده و توسط سلولهای مغزی که مصرف کننده ی اصلی این نوع قند هستند جذب میگردد و در نتیجه بیشترین تشعشع حاصل از این نواحی خواهد بود.
اسپکت ( SPECT )