اساس کار سل کانتر

از این دستگاه برای اندازه‌گیری پارامترهای خونی به صورت کمی استفاده می‌کنند . وظیفه اصلی این دستگاه ها تهیه گزارش سریع و دقیق به روشی ساده از پارامترهای اصلی خون است ، به نحوی که نمونه های غیر طبیعی یا بلاست از نمونه های طبیعی تفکیک گردیده و جهت انجام بررسی های بیشتر آنها از روش های متداول دیگر کمک گرفته می شود .

وظیفه اصلی این دستگاهها تهیه گزارش سریع و دقیق به روشی ساده از پارامتر‌های اصلی خون است، به نحوی که نمونه‌های غیر طبیعی از نمونه‌های طبیعی تفکیک گردیده و جهت انجام بررسی‌های بیشتر آنها از روش‌های متداول دیگر کمک گرفته می‌شود.سل کانتر از دو واژه سل (سلول) و کانت (شمارش) تشکیل شده است . استفاده از این دستگاه ها امروزه پیشرفت خوبی داشته است ولی بعد از ۲۵ سال از تولید نسل جدید این دستگاه ها هنوز هیچ شرکتی نتوانسته است سیستمی مانند سیستم های شرکت سیسمکس را به بازار عرضه کند که توانایی اندازه گیری اندیکس های داخل گلبول های قرمز را دارند . روش دستی هم در کنار این روش اتوماتیک برای کالیبراسیون استفاده می شود . هر چند که این دستگاه ها یکی از ملزومات آزمایشگاه های امروزه هستند و با دقت بالا کار می کنند اما باز هم ممکن است جواب به دست آمده از نتایج واقعی دور باشد اما این عیب هم باعث عدم استفاده از این دستگاهها نمی شود . در کذشته سل کانتر ها بر اساس اندازه ، سلول ها را شمارش می کردند اما امروزه از روش های جدیدی مانند اسکاتر استفاده می شود . انواع مختلفی از این نوع دستگاهها وجود دارد که از روش های مختلفی برای اندازه گیری و شمارش سلول ها استفاده می شود اما تقریبا تمام آنها از یکی از چهار روش معرفی شده استفاده می کنندامپدانس (روش امپدانس الکتریکی-تغییر در هدایت الکتریکی) ، اپتیکال (الکترواپتیکال) ،سیتوشیمیکال و تلفیقی .

روش امپدانس به علت سهولت و مزایایی نسبتا خوبی که دارد بیشتر استفاده می شود .  سل کانتر های اپتیکال توسط نور و قوانین حاکم بر ان اندیکس های هماتولوژی را گزارش می کند .سیتوشیمی هم روشی است که به طور انحصاری در دستگاه های شرکت بایر استفاده می شود . شرکت های مختلف و با نام های تجاری گوناگون در سراسر جهان انواع این دستگاه ها را با متد های گوناگون به بازار عرضه می کنند از مهمترین انها می توان به شرکت های Sysmex ، Abbott ، ABX و … اشاره کرد . در میان شرکت های فوق فقط دستگاه ۲۵ ساله مربوط به شرکت سیمکس به نام H1 توانایی های بسیار قوی نسبت به سایر دستگاه ها دارد و به همین منوال هم سهم بیشتری از بازار را به خود جذب کرده است . 

• در ادامه چهار روش مورد استفاده در سل کانتر ها را بررسی می کنیم :
• ۱. روش امپدانس :
  امپدانس الکتریکی عمده‌ترین روش به‌کار گرفته‌شده در تحلیل‌گرهای هماتولوژی است. در این روش سلولهای خونی (ذرات بیولوژیک نارسانا) در یک رقیق‌کننده هادی جریان الکتریکی (الکترولیت) معلق شده و سپس به داخل روزنه شمارش یک استوانه شیشه‌ای کشیده می‌شود. در محفظه شمارش یک جریان الکتریکی با فرکانس پایین (حریان مستقیم)بین الکترودهای خارجی که در دو طرف روزنه در الکترولیت معلق است، برقرار است. هنگامی‌ که یک سلول خونی از منطقه حساس روزنه عبور می‌کند، باعث تغییر ولتاژ جریان الکتریکی شده و ایجاد یک پالس الکتریکی می‌نماید که اندازه آن متناسب با حجم سلول است. سل‌کانترهایی که براساس امپدانس الکتریکی عمل می‌کنند دارای دو کانال جهت شمارش سلولها است: – کانال شمارش اریتروسیت / پلاکت – کانال شمارش لکوسیت‌ها.۲٫ روش‌های اپتیکال (نوری)
  فن‌آوری الکترواپتیکال، صرف نظر از روش خاص بکار گرفته شده اساسا بر واکنش متقابل نور و ماده استوار است. هنگامی که یک پرتو نوری به جسمی که دارای ضریب شکست (دانسیته) خاصی است برخورد کند به چند حالت در می‌اید . منبع نوری به‌کار گرفته شده در دستگاه‌ها غالبا یک لامپ تنگستن-هالوژن یا یک لیزر نیمه هادی (نظیر لیزر نئون-هلیوم) است. در این فن‌آوری سوسپانسیون رقیق شده سلول‌های خونی به داخل جریان پیوسته‌ای از محلول الکترولیتی تزریق می‌شود. جریان پیوسته و غلافی شکل محلول الکترولیتی باعث هدایت و عبور سلول‌ها به صورت تک ردیفی (فلوسل) از کانال فلوسل (Flow cell) می‌شود. در این کانال سلول‌ها در محل خاصی از مقابل منبع نوری عبور کرده و مورد اصابت پرتوهای نوری قرار می‌گیرد. بسته به نور موجود و وضعیت سلول، نور اصابت کرده به سلول ممکن است جذب شود، برگشت پیدا کند (بازتابش)، در جهت‌های گوناگونی پراکنده شود و. . . . در این سل‌کانترها، آشکارسازهای نوری (فتودتکتورها) Photodetectors))خاصی جهت شناسایی و تبدیل پرتوهای پراکنده شده به سیگنال‌های الکتریکی، تعبیه شده‌ است . 

  ۳٫ تحلیل‌گرهای تلفیقی (هیبرید)
  روش‌های امپدانسی و اپتیکال با وجود مزایای متعدد، هریک دارای محدودیت‌هایی است که کارایی آنها را تحت تأثیر قرار می‌دهد. به منظور رفع این محدودیت‌ها و دستیابی به فن‌آوریهای برتر در شمارش سلولی، شرکت‌های سازنده تحلیل‌گرهای هماتولوژی به‌ تدریج به سمت به‌کارگیری روش‌های تلفیقی روی آوردند که این امر منجر به افزایش کارایی تحلیل‌گرها و نیز صحت پاسخ‌های حاصل از آنها شده است. از جمله این روش‌های تلفیقی می‌توان به روشهای RF/DC و VCS اشاره نمود .

برسی ساختمان و عملکرد دستگاه شمارش گر H1
همان طور که احتمالا متوجه شدید مدل H1 یکی از موفق ترین مدل های آنالیزور های هماتولوژی میباشد ما هم در ادامه این دستگاه را معرفی خواهیم کرد .

ساختمان H1
الف ) واکنش سیتوشیمیایی یا آماده سازی
ب ) فلوسل : سنجش ابعاد
ج)کانورتر : تبدیل خرجوی دستگاه به اعداد

کانال های دستگاه H1
در این دستگاه چهار نوع کانال یا دریچه تعبیه شده است که هر کدام مربوط به عملکر خاصی هستند .
کانال های شامل کانال های گلبول های قرمز ، پلاکت ، پراکسیداز و هموگلوبین است . باید توجه کرد که در سل کانتر ها ابتدا سه اندیکس هموگلوبین ، هماتوکریت و MCV به دست می آید و با استفاده از انها می توان سایر اندیکس ها را به دست اورد . سه کانال اولی از روش فلوسایتومتری استفاده می کنند ولی کانال آخری (هموگلوبین) از روش رنگ سنجی استفاده می کند .

کانال هموگلوبین 

• محلول کار مورد استفاده سورفاکتانت غیر یونی و سیانید پتاسیم است . سورفاکتانت غیر یونی برای لیز گلبول ها در اولین ثانیه و سیانید برای تولید هموگلوبین غیر قابل بازگشت استفاده می شود . 

در این روش باید به یک نقطه توجه کرد آن هم این است که هم درون گلبول های قرمز و درون ساختارهای پورفرینی است بنابراین این هم برای انجام سریع واکنش باید خیلی سریع آزاد شود و در اختیار محلول کار قرار گیرد تا سیانومتهموگلوبین به دست آید . برای این کار از محلول “لوریل دی متیل آمین اکسید” استفاده می شود . این محلول گلبول های قرمز را مانند مکانیسم بادکندکی میترکاند و باعث کاهش زمان آزمایش به زیر ۱۰ ثانیه می شود .

بعد از مخلوط شدن هموگلوبین با محلول کار ، (به غیر از سولفو هموگلوبین) می توان در طول موج ۵۴۰ نانومتر میزان هموگلوبین را توسط اسپکتوفوتومتر اندازه گیری کرد .
بعد از اندازه گیری هموگلئبین می توان بر اساس فرمول های زیر میزان MCH و MCHC را به دست اورد که اولی میزان هموگلوبین متوسط در یک گلبول قرمز ولی دومی میزان هموگلوبین در حجم میعنی از گلبول های قرمز (مانند هماتوکریت فرد) است .

MCH= Hg⁄(RBC Count)
MCHC= Hg⁄HCT

همان طور که توضیح دادیم میزان هموگلوبین در سل کانتر تقریبا مانند روش دستی آن است اما با دقت زیاد و با زمان بسیار کمتر انجام میگیرد .
فلوسایتومتری روشی است که در دستگاه H1 برای اندازه گیری RBC , PT , PO استفاده می شود . این روش دارای دقت بسیار زیادی است که در ادامه بحث می شود .

فلوسایتومتری

•  تعریف : تکنیک مطالعه مشخصات ریز سلول ها است هنگامی که سلول ها یکی پس از دیگری به صورت معلق در مایع سیال به همراه مایع غلیظ تری به نام Sheath از نقطه حساس نوری در داخل سلول می گذرند . کار این مایع غلیظ این است که باعث می شود سلول ها یکی یکی از روبه روی نور عبور کنند .

تاریخچه مختصر
فلوسایتو متری تکنیکی است با کارآیی بالا که برای اولین بار توسط Wolfgang Göhde در سال ۱۹۶۸ در دانشگاه مونستر کشف شد .نام اولیه این روش “pulse cytophotometry” بود که در کنفرانس ۱۹۸۸ در امریکا به فلوسایتومتری تبدیل شد .

 مقدمه تکنیک
فلوسیتومتری به طور کلی روشی برای شمارش ذرات و بررسی میکروسکوپی ، مانند سلول ها و کروموزوم ها است . در این حالت ذره در یک جریان سیال تعلیق شده و ذره یکی به یکی از مقابل نور عبور میکند و شمارش انجام می شود . همچنین این دستگاه اجازه بررسی multiparametric پارامتر های فیزیکی و شیمیایی را در یک زمان بسیار اندک را می دهد . فلوسیتومتری به طور مداوم در تشخیص اختلالات استفاده می شود ، به خصوص سرطان خون ، اما بسیاری از برنامه های کاربردی دیگر در هر دو پژوهش بالینی و عمل هم شامل ان می شوند .

 نحوه کار دستگاه
پرتویی از طول موج معین (معمولا نور لیزر ) بر ذرات موجود در یک ماده هیدرودینامیکال تابانده و فوکس می شود . در این قسمت باید استکر را تعریف کرد اصطلاحا :
“به نوری که از درون جسم عبور می کند و از ان ساطع می شود را گویند “
تعدادی دتکتور و یا آشکار ساز در درون دستگاه و در نقطه عبور نور تعبیه شده است . یکی از انها در مقابل و هم خط پرتو نوری است (Forward Scatter or FSC) و دیگری اسکتر جانبی است که به صورت عمود نسبت به منبع نور قرار دارد علاوه بر این ها تعدادی دتکتور فلورسانس دیگری هم در دستگاه تعبیه شده است . اندازه ذرات عبوری از مقابل نور ، ۰٫۲ تا ۱۵۰ میکرومتر است و اگر ذره ای که دارای ماده شیمیایی فلوروسنت است و یا ماده ای فلوروسنتی است که به ذره متصل شده است ، نور تغییر طول خواهد داد . ترکیب اسکتر و فلوروسنت باعث ایجاد نور مرئی در دتکتور خواهد شد . با برسی میزان درخشندگی و ورش های کامپیوتری میتواند نوع سلول ها و مواد شیمیایی آن ها را برسی کرد .

سه اصل مهم در فلوسایتو متری
الف ) یکنواخت بودن جریان عبور سلول ها
ب ) یکنواخت بودن غلظت سیال و محلول شیذ
ج ) یکنواخت بودن فشار مکش و ترزیق ذرات

 ساختمان فلوسایتومتر
به طور کلی این دستگاه از ۵ قسمت تشکیل می شود :
جریان مایع یا محلول sheath : کار این مایع غلیظ این است که فلوسل ها به صورت یکی به یکی از مقابل نور عبور می کنند
سیستم نوری : معمولا از لامپهای جیوه – زنون استفاده می شود . سایر لیزر ها (دیودی – آرگون – کیریپتون – UV و .. ) هم بنابه نیاز و یا سیستم دستگاه استفاده می شوند .
ردیاب (ADC): تبدیل اندیکس های آنالوگی به دیجیتال را انجام می دهد . حالت های اسکتر و آنالیز و تولید زبان دیجیتالی از داده ها توسط این بخش انجام می شود .
تقویت کننده سیستم (آمپلیفایر)
 کامپیوتر: برای تجزیه و تحلیل سیگنال
فرایند جمع آوری داده ها توسط فلوسایتومتر ” Acquisition ” نامیده می شود . Acquisition با اتصال یک کامپیوتر به دستگاه و نرم افزار مربوطه آن انجام می شود . با استفاده از نرافزار می توان پارامتر های مربوط به نوع ذره را تغغیر داد (مانند ولتاژ) .
دستگاهی که ما برسی کردیم جز حداقلها بود به طوری که امروزه دستگاه های با برند های مختلف وارد بازار شده اند که دارای ۴ لیزر و ۱۸ دتکتور فلوروسنت می باشند .

بعد از اشنایی مختصر با فلوسایتومتری به ادامه بحث خود می پردازیم . در دستگاه H1 اندازه گیری سه کانال باقی مانده یعنی RBC , Pt ,Proxidas توسط روش فلوسایتومتری انجام می شود . 

 کانال RBC – Pt
برای اندازه گیری اندیکس ها از روش Novel استفاده می کنیم که گلبول ها را به صورت ایزولومتریک در میاورد . یعنی تغییری در حجم فلوسل انجام نمی گیرد ولی شکل سلول تغییر می کند . 
باید توجه کرد که :
“گلبول های حاوی HgS در این دستگاه قابل شناسایی نیستند چون این سلول ها به صورت برگشت ناپذیری به حالت داسی شکل تبدیل شده اند “
بعد از عبور فلوسل مورد نظر از جلوی نور (در اینجا گلبول قرمز و یا پلاکت) مقادیر تحت شرایط زیر به دست خواهد آمد : 
 اسکتر در زاویه ۲-۳ درجه به عنوان حجم
 اسکتر در زاویه ۵-۱۵ درجه به عنوان هموگلوبین (مقدار هموگلوبین از این روش هم به دست می آید)
بعد داریم : 
HCT=RBC .c ×MCV
لازم به ذکر این نقطه است که زاویه در پلاکت ۳۰-۳۹درجه است .
همانطور که در آغاز هم گفته شد با دست آوردن سه واحد اصلی مورد نظر ما سایر اعداد و اندیکس ها به دست خواهند آمد . بنابراین به گزارش اندیکس های هموگلوبین (دو روش) و هماتوکریت (با فرمول همین صفحه) و متوسط حجم سلولی (توسط فلوسایتو متر) می تواند سایر اندیسک های مهم را گزارش داد . 

کانال پراکسیداز از این کانال برای برسی گرانول های سیاه موجود در لوکسیت ها استفاده می شود که توسط آنزیم پراکسیداز تولید می شود . برای شناسایی این گرانول ها باید این اجسام توسط رنگ امیزی آشکار شوند . رنگ آمیزی مورد استفاده در این روش رنگ آمیزی “هیدرو پراکسیداز” است که باعث رنگ امیزی گرانول ها به قهوه ای (رنگ ضعیف) و سیاه (رنگ قوی) می شود . 

 روش رنگ آمیزی هیدروپراکسیداز
گلبول های قرمز در حرارت ۷۵ درجه سانتی گراد به طور کامل لیز می شوند تا لوکوسیت ها تنها در نمونه ما باقی بمانند . بعد از این کاری رنگ امیزی شروع می شود . گرانول ها پر اکسیداز دارای انزیم کاتالاز هستند و این انزیم با سوربیتول واکنش می دهد . پس واکنش اولیه ما :
فرم آلدهید + سوربیتول 
ترکیب دو ماده را بر روی لوکوسیت ها قرار می دهیم سپس در ادامه :
آب اکسیژنه + ۴ فنول و ۱ نفتول = تولید رنگ سیاه
اگر انزیم در گرانول وجود داشته باشد باعث تولید رنگ خواهد شد . 
مانند کانال RBC اسکتر در زاویه ۲ درجه حجم و اسکتر در زاویه ۵ – ۱۵ درجه میزان انزیم پراکسیداز است . 
 نکته : نتیجه پراکسیداز به صورت دسته جمعی گزارش می شود . 

 سایر کانال ها
در کانال بازوفیل هم تعدا لوبوله شدن و سیگمانته ها لوکوسیت ها برسی می شود . برای این کار ابتدا گلبول های قرمز را لیز می کنیم . بعد از اینکه سلول ها را لخت کردیم (برای آشکار سازی هسته و سلول های بازوفیل لخت نمی شوند) هسته انها آشکار شده و توسط قانون های فلوسایتومتر تعدا لوبول های هسته و یا حالت دانسیته آنها مشخص و گزارش می شود .

آنالایزرهای هماتولوژی به روش امپدانس الکتریکی
آنالایزرهای هماتولوژی یا سل کانترها ، دستگاه های تمام اتوماتیکی هستند که برای اندازه گیری کمی پارامترهای خون در آزمایشگاه های پزشکی مورد استفاده قرار می گیرند . وظیفه اصلی این دستگاه ها تهیه گزارش سریع و دقیق به روشی ساده از پارامترهای اصلی خون است ، به نحوی که نمونه های غیر طبیعی از نمونه های طبیعی تفکیک گردیده و جهت انجام بررسی های بیشتر آنها از روش های متداول دیگر کمک گرفته می شود .

اجزای اصلی سل کانتر
سل کانترها معمولا از سه بخش اصلی هیدرولیک ، پنوماتیک و الکترونیکی تشکیل می گردند .

وظایف سیستم هیدرولیک
وظایف سیستم هیدرولیک شامل برداشت محصول های مورد نیاز دستگاه و نمونه خون یا Aspirating ، تخلیه
محلول ها یا خون برداشت شده یا Diapensing ، رقیق سازی نمونه یا Diluting، مخلوط کردن نمونه و محلول ها یا Mixing و افزایش محلول لیز کننده یا Lysing است .

وظایف سیستم پنوماتیک
وظیفه اصلی سیستم پنوماتیک تولید خلاء یا فشار ثابت جهت کنترل دریچه ها و همچنین کنترل حرکت محلول ها و نمونه در داخل سیستم هیدولیک است .

وظایف سیستم الکترونیکی
این سیستم توسط یک ریز پردازنده ( میکروپروسسور ) کنترل می شود و وظایف زیر را به عهده دارد :
۱ ) اندازه گیری وپردازش سیگنال های حاصل از تغییر امپدانس
۲ ) محاسبه و انتقال نتایج به چاپگر یا هر خروجی دلخواه در سیستم
۳ ) ترسیم گراف پارامترهای اصلی
۴ ) کنترل زمان اندازه گیری و توالی تست ها
۵ ) اجرای برنامه Q.C و کالیبراسیون سیستم
۶ ) ذخیره و بازیابی ( Save and Load ) نتایج

محلول ها و مواد مورد نیاز در دستگاه سل کانتر
الف ) محلول ایزوتون یا Diluent : برای رقیق کردن خون از یک محلول ایزوتونیک که می تواند محیطی شبیه پلاسمای خون را تأمین نماید ، استفاده می شود . بدین ترتیب که یک رسانای مناسب جهت شمارش سلول های خونی ایجاد می گردد .
ب ) محلول لیز کننده یا Lyse از این محلول برای از بین بردن غشای سلول های قرمز در کاپیلاری مخصوص شمارش WBC استفاده می شود ، بدین ترتیب تداخل اندازه بین سلول های قرمز و سفید در شمارش آنها از بین می رود . همچنین از جذب نوری مخلوطی که از لایزوهموگلوبین تشکیل گردیده است ، برای اندازه گیری غلظت هموگلوبین استفاده می شود .
ج ) محلول شستشو یا Rinse : محلول شستشو نوعی دترجنت است که برای شستشوی تیوب ها و کاپیلاری ها و مرطوب نگه داشتن آنها پس از هر سیکل اندازه گیری مورد استفاده قرار می گیرد .
د ) محلول شستشوی آنزیماتیک یا E – Z Cleanser : یک محلول آنزیمی مخصوص است که برای پاک کردن بهتر تیوب ها وکاپیلاری به صورت روزانه مورد استفاده قرار می گیرد ( قبل از خاموش کردن دستگاه ) و ضرری برای قسمت های پلاستیکی دستگاه ندارد .
ه ) محلول پاک کننده پروب ها یا Probe Cleanser : از این محلول برای پاک کردن و حل کردن لخته خون های به جای مانده در پروب ها و تیوب ها و کاپیلاری دستگاه استفاده می شود و معمولا این محلول باید ۱۵ دقیقه در این مسیرها قرار گیرد تا مؤثر واقع شود .
و ) کالیبراتور : یک محصول خنوی با پارامترها و مقادیر مشخص و ثابت است که به صورت تجارتی و مطابق با استانداردهای مرجع پزشکی تولید می شود و از آن برای کالیبره کردن دستگاه سل کانتر استفاده می شود .
ز ) کنترل : یک محصول خونی با پارامترها و مقادیر مشخص وثابت است که به صورت تجارتی در سه نوع Low ، Normal و High تولید می شود . خون کنترل باید روزانه برای چک کردن عملکرد دستگاه سل کانتر مورد استفاده قرار گیرد .

اصول شمارش سلول های خونی
نمونه رقیق شده مورد اندازه گیری توسط یک فشار منفی به داخل روزنه WBC و RBC مکش می شود . در سیستم اندازه گیری ، یک لوله شیشه ای دقیق که لوله اندازه گیری نامیده می شود ، وجود دارد که وظیفه آن کنترل ثابت بودن حجم نمونه مورد اندازه گیری در طول یک سیکل شمارش است . در بالا و پایین این لوله اندازه گیری دو سنسور نوری قرار داده شده که فاصله بین این دو سنسور ، حجم نمونه مورد اندازه گیری را مشخص می نماید و از آنجایی که این فاصله همیشه ثابت است ، حجم های اندازه گیری شده در دیسک های مختلف شمارش نیز ثابت است .
سلول های سفید خون ( WBC ) ، سلول های قرمز خون ( RBC ) و پلاکت ها به روش امپدانس الکتریکی شمارش شده و سایز بندی می شوند . این روش بر اساس اندازه گیری تغییرات در مقاومت الکتریکی بین دو الکترود مثبت و منفی پایه گذاری شده است . شایان ذکر است که تغییرات در مقاومت الکتریکی بین دو الکترود ، ناشی از عبور ذرات و سلول های خونی با اندازه های مختلف از روزنه بین الکترودهای مثبت و منفی است . الکترودها در زیر سطح محلول در دو طرف یک روزنه که Aperture نامیده می شود ، قرار داده شده اند و تشکیل یک مسیر الکتریکی را می دهند .
سلول های خونی دارای اندازه های مختلفی هستند . بر اساس این اندازه ها ، هر سلول که از درون روزنه عبور نماید موجب افزایش امپدانس الکتریکی بین دو الکترود می شود . بدین ترتیب می توان امپدانس های ایجاد شده را به سلول های مشخص نسبت داد .
دستگاه سل کانتر سلول های خونی را به تنهایی شمارش و بر اساس اندازه دسته بندی می نماید . حجم مشخصی از نمونه رقیق شده آماده قرائت از روزنه ۷۰ میکرومتری RBC و نیز از روزنه ۱۰۰ میکرومتری WBC عبور نموده و شمارش انجام می گیرد . همچنین یک سیستم نوری برای قرائت هموگلوبین در دستگاه سل کانتر طراحی شده است . این سیستم دارای دو سنسور نوری است . وقتی محلول آماده شمارش از سنسور بالایی عبور می نماید ، سیکل شمارش آغاز می گردد و با عبور از مقابل سنسور پایینی این سیکل خاتمه می یابد ، لذا در کلیه سیکل های شمارش حجم ثابت و مشخصی از محلول آماده شمارش می شود . بنابراین اگر یک حباب و یا یک لخته خون در محلول آماده وجود داشته باشد ، سیستم سریعا اخطار می دهد و اپراتور متوجه خطا در شمارش می گردد .

سیستم نوری جهت اندازه گیری و ثبت حجم اندازه گیری

DILUTION
در خون کامل سلول ها بسیار نزدیک به یکدیگر هستند ، بنابراین برای جداسازی و روان سازی آن باید از یک محلول رقیق ساز ایزوتونیک استفاده کنیم . در سل کانترهایی که به روش امپدانس الکتریکی کار می کنند ، به دو روش می توان سیکل اندازه گیری را آغاز نمود :روش اندازه گیری خون کامل و روش اندازه گیری خون رقیق شده.

روش اندازه گیری خون کامل
در این روش ۱۳ میکرولیتر از خون کامل توسط دستگاه مکش می شود ، سپس با ۵/۳ میلی لیتر محلول ایزوتون رقیق می گردد ( ۲۶۹ : ۱ نسبت رقیق سازی اولیه ) . سپس این محلول رقیق شده اولیه به دو قسمت تقسیم
می گردد :
الف ) ۶/۱۵ میکرولیتر از محلول رقیق شده اولیه مکش می شود و با ۶/۲ میلی لیتر محلول ایزوتون مجددا رقیق می گردد ( رقیق سازی ثانویه ۴۴۸۳۳ : ۱ ) . این محلول برای شمارش سلول های قرمز خون ( RBC) و پلاکت ها ( PLT ) مورد استفاده قرار می گیرد .
ب ) بقیه محلول رقیق شده با نیم میلی لیتر محلول لایز ترکیب می شود ( نسبت رقیق سازی ثانویه ۳۰۸ : ۱ ) . این محلول برای شمارش سلول های سفید ( WBC ) و اندازه گیری غلظت HGB مورد استفاده قرار می گیرد .
روش اندازه گیری خون رقیق شده
در این روش اپراتور ابتدا ۲۰ میکرولیتر از خون کامل را با ۶/۱ میلی لیتر محلول ایزوتون رقیق می سازد ( نسبت
رقیق سازی خارجی ۸۰ : ۱ ) ، سپس ۷/۰ میلی لیتر از محلول رقیق شده خارجی توسط دستگاه مکش می شود و مجددا با ۵/۲ میلی لیتر محلول ایزوتون رقیق می گردد ( نسبت رقیق سازی اولیه در داخل دستگاه ۳۶۶ : ۱ ) ، سپس این محلول رقیق شده اولیه به دو قسمت زیر تقسیم می گردد:
الف ) ۸/۲۴ میکرولیتر از محلول رقیق شده اولیه مکش شده و مجددا با ۳ میلی لیتر محلول ایزوتون رقیق
می گردد ( نسبت رقیق سازی ثانویه ۴۴۲۷۴ : ۱ ) . این محلول برای شمارش های RBC و PLT مورد استفاده قرار می گیرد .
ب ) بقیه محلول رقیق شده اولیه با ۳۶/۰ میلی لیتر محلول لایز ترکیب شده و برای شمارش WBC و اندازه گیری غلظت HGB مورد استفاده قرا می گیرد ( نسبت رقیق سازی ثانویه ۳۶۶ : ۱ ) .

هنگامی که سلول های خون از روزنه مخصوص شمارش عبور می نمایند ، به طور لحظه ای تغییراتی در امپدانس و الکترود مثبت و منفی دو طرف روزنه ایجاد می شود و چون این تغییر امپدانس ارتباط مستقیمی با اندازه سلول عبور کرده دارد ، می توان امپدانس های ایجاد شده را به نوع سلول ارتباط داد .
در دستگاه سل کانتر ، امپدانس های تغییر یافته تقویت می شوند.