انواع دستگاه فشار سنج خون:
برای اندازه گیری فشارخون از دستگاه فشار سنج خون استفاده می شود که انواغ مختلفی دارد. در حالت کلی دستگاههای فشار سنج را از نظر کاربرد به دو دسته تقسیم می کنیم. دسته اول برای افرادی استفاده می شود که نیازمند اندازه گیری مداوم (پایش مداوم) فشار خون آن ها هستیم و یک تغییر در فشار آنها، بسیار حیاتی است و باید تیم بالینی از این موضوع آگاه باشند مانند بیماری که در حال عمل می باشد. پایش مداوم را با IBP نیز نشان می دهند. نکته قابل توجه در اندازه گیری مداوم فشار خون، این است که این روش تهاجمی می باشد و از طریق وارد کردن سوزنی (سنسوری که مانند سوزنهای آنژیو وارد رگ می شود و قابلیت اندازه گیری فشار خون و تغییرات فشار خون را دارد) به رگ های خونی فشار خون را به طور مداوم اندازه گیری می کنند و بر روی صفحه نمایش نمودار و مقدار آن را نشان می دهد.
دسته دوم را همه شما در طول زندگی با آنها برخورد داشته اید. به این نوع فشار سنجها NIBP نیز می گویند. این نوع فشار سنج ها غیر تهاجمی می باشند و فشار خون را فقط در یک لحظه اندازه گیری می کنند. روش کار آنها به این صورت است که کافی را به دور دست نصب می کنند و به وسیله ی پمپی، مقداری هوا را به داخل کاف وارد می کنند. این کیسه هوا باعث انسداد جریان خون در یک لحظه شده و به این وسیله میزان فشار خون را اندازه گیری می کند. از این نوع فشار سنج ها می توان به فشار سنج جیوه ای ، فشار سنج عقربه ای و فشار سنج های دیجیتالی را نام برد.
فشار سنج های دیجیتالی انواع مختلفی دارند مثلا فشار سنج هایی که برای اندازه گیری به مچ دست نصب می شوند که به آنها فشار سنج مچی گویند. دسته دیگر به بازو نصب می شوند که به آنها فشار سنج دیجیتال بازویی گویند.
در مواقع خاص پیش می آید که نمیتوان از مچ دست یا بازوی بیمار فشار خون را تهیه کرد مثلا دست بیمار در گچ باشد یا دست او دچار حادثه شده باشد. در این زمان چاره چیست؟ در این طور مواقع فشار خون را از پای بیمار اندازه گیری می کنند. البته این اندازه گیری کمی متفاوت می باشد. این به آن معنا است که قطر پا بسیار بیشتر از مچ و یا حتی بازو است از این جهت برای اندازه گیری فشار، از کاف های (کیسه های) بزرگتری استفاده می شود.
اندازه گرفتن با فشارسنج‌های سنتی جیوه ای یا عقربه ای هرچند ممکن است دقیق باشد اما معمولا کسانی که جزء کادر پزشکی نیستند نمی توانند با این وسیله ها فشار بیماران را دقیق اندازه گیری کنند ، بنابراین فشارسنج های دیجیتال به بازار آمدند. اما این فشارسنج‌ها به دلیل نیاز به تأمین باتری یا شارژ هیچ‌گاه نتوانسته اند رنگ مناطق خیلی دور افتاده و یا محروم را به خود ببینند.
البته اخیراً فشار سنج هایی که با نور آفتاب کار می کنند هم با یک باتری کمکی برای مواقع لزوم به بازار آمده است.
کنترل فشار خون در پایش سلامت و تشخیص بسیاری بیماری‌ها نقش اساسی دارد ، بـه‌ویـژه در مادران باردار فشارخون بالا می تواند یکی از نشانه های پره اکلامپسی (وضعیتی خطرناک در حاملگی) باشد. بنابراین امید می رود در دسترس بودن چنین تجهیزاتی به کاهش موارد مرگ و میر مرتبط با بارداری نیز کمک کند.
برای اینکه خون در شریان‌های اعضای بدن جاری شود و مواد غذایی را به اعضای مختلف بدن برساند ، نیاز به نیرویی دارد که این نیرو فشار خون نام دارد و مولد آن قلب است. قلب خون را به طور مداوم به داخل دو شریان عمده بدن به نام آئورت و شریان ششی پمپ می‌کند. از آنجا که پمپ کردن خون توسط قلب به داخل شریان‌ها نبض دار است ، فشار خون شریانی بین دو سطح حداکثر و حداقل در نوسان است. سطح حداکثر یا سطح سیستولی در زمان انقباض قلب و سطح حداقل یا دیاستولی در زمان استراحت قلب بوجود می آید.
فشار خون به دو عامل مهم بستگی دارد ؛ یکی برون ده قلب است ، یعنی مقدار خونی که در هر دقیقه به وسیله قلب به درون آئورت پمپ می شود و عامل دیگر ، مقاومت رگ است ؛ یعنی مقاومتی که بر سر راه خروج خون از قلب در رگ‌ها وجود دارد. اگر بخواهیم این رابطه را به شکل فرمول نشان دهیم به قرار زیر است:
مقاومت رگ * برون ده قلب = فشار خون
با تغییر برون ده قلب یا مقاومت رگ مقدار فشار خون تغییر می کند. همچنین فشار خـون در طول روز تحت تأثیر عوامل مختلفی تغییر می کند که از جمله این عوامل وضعیت بدن ، فعالیت مغز ، فعالیت گوارشی ، فعالیت عضلانی ، تحریکات عصبی ، تحریکات دردناک ، مثانه پر ، عوامل محیطی مثل دمای هوا و میزان صدا ، مصرف دخانیات ، الکل ، قهوه و دارو است.
غالباً فشار خون را در شریان بازویی اندازه می گیرند. در هر فرد فشار خون را در دو سطح حداکثر و حداقل اندازه گیری می کنند. در زمانی که قلب منقبض می شود ، فشار خون به حداکثر مقدار خود می رسد ؛ این سطح را فشار ماکزیمم یا سیستولی می نامند. سطح مینیمم یا دیاستولی در زمان استراحت قلب که فشار خون به حداقل مقدار خود می‌رسد ، به‌دست می آید. هر دو سطح فشار خون به صورت دو عدد کنار هم یا به صورت کسر بر حسب میلی‌متر جیوه نشان داده می‌شود ، مثلاً ۸۰/۱۲۰ که عدد بزرگتر ۱۲۰ معادل فشار ماکزیمم و عدد کوچکتر ۸۰ معادل فشار مینیمم است.
اهمیت اندازه گیری فشار خون
فشار خون بالا یکی از عوامل خطرساز بیماری‌های عروق کرونر قلب (عروقی که به قلب خون می رسانند) است و به اعضای حیاتی مهم مثل مغز ، قلب ، کلیه و چشم آسیب جدی می‌رساند. اگر فشار خون بالا شناخته شود و به‌موقع درمان گردد ، می‌توان بسیاری از عوارض فشار خون بالا را پیشگیری کرد ؛ اما چون فشار خون بالا معمولاً بدون علامت است ، “قاتل بی‌صدا” یا “Silent killer” نامیده می‌شود و برای پی بردن به فشار خون بالا باید فشار خون را اندازه‌گیری کرد. برای این کار بایستی از دستگاه اندازه‌گیری فشار خون استفاده نمود.
دستگاه اندازه گیری فشار خون
دستگاه اندازه گیری فشار خون یک وسیله ضروری در تشخیص پزشکی است. این دستگاه‌ها انواع مختلفی از جمله نوع جیوه ای ، عقربه ای ، اتوماتیک و جیوه ای پایه دار دارند. فشارسنج های جیوه ای ساده ترین و دقیق‌ترین وسیله برای اندازه گیری فشار خون هستند.
در زیر با اشکال مختلف فشار سنها آشنا می شوید
فشار سنج عقربه ای:
معمولا تیم بالینی برای افزادی که نیازمند به اندازه گیری فشار با دقت بالاتری می باشند از یک گوشی پزشکی نیز کمک می گیرند.
فشار سنج جیوه ای:
فشار سنج دیجیتالی:
