نکات مهم در دستگاه ونتیلاتور

ونتیلاتور نام دستگاهی است که به وسیله ی آن به افرادی که توانایی انجام فرایند تنفسی را ندارند کمک می کند تا بتوانند به راحتی تنفسی دلنشین داشته باشند. همچنین دستگاه ونتیلاتور در افرادی که به صورت کامل قدرت انجام تنفس را از دست داده اند نیز کمک می کند. در واقع ونتیلاتور دستگاهی بسیار هوشمند است که می تواند تنفس مصنوعی را به صورت های مختلف ارائه دهد.

نگهداری و کار با ونتیلاتور

در ونتیلاتورهای امروزی از تهویه فشار مثبت استفاده می‌شود که در آن گاز با فشار به داخل ریه‌ها فـرستـاده مـی‌شـود و بـدیـن تـرتیب عمل دم انجام مــی‌گـیــرد ولــی سـیکـل بـازدم غیـرفعـال اسـت. راه ارتباطی بیمار و دستگاه به یک لوله محدود می‌شود و از نظر انواع تنفس دهی بسیار انعطاف پذیر است.
مـعـمـولا لـولـه‌های هوا و اتصالات دچار ایراد مـی‌شـونـد. لـولـه‌هـای آسـیـب دیده و پوسیده باید سریعاً تعویض شود. مرطوب ساز و نبیولایزرها احـتمال مسدود شدگی دارند ؛ تمیز کردن مداوم آن‌ها توصیه می‌شود. در صورتی که مایع (خون ، ادرار ، سالین ، بتادین ، آب و …) وارد دستگاه شود ، لازم است دستگاه سریعاً باز و قسمت‌های آسیب دیده (سوییچ ها ، رله ها ، موتورها یا فیلترهای هوا) تـعـویـض شـود. کنترل کردن ماهانه جریان نشت الکتریکی و کالیبراسیون هر ۶ ماه یک بار الزامی است. فیلترهای هوایی لوله بیمار باید مرتباً تمیز یا تعویض شود. لامپ ها ، سوییچ ها ، وسایل فعال کننده ، موتورها و هیترها وسایل الکتریکی هستند کـه بـه صورت متناوب نیاز به بررسی و تعویض دارند. ونـتـیـلاتـور بـایـد در مـکـانی قرار گیرد که از ابـــزارهـــای فــرسـتـنــده (فــرکــانــس‌هــای رادیــویــی پراکنده) فاصله مناسبی داشته باشد. همچنین در محیطی که MRI موجود است نباید قرار گیرد.

منبع اکسیژن و هوا   
در دسـتـگـاه ونتیلاتور معمولا سه اتصال منبع شامل: کمپرسور ، ورودی هوا و ورودی اکسیژن وجود دارد که هر یک باید به ورودی مخصوص خود متصل شوند. در منبع هوا یا اکسیژن نباید هیچ گـونـه آبی وجود داشته باشد. همچنین به منظور جلوگیری از آسیب به ونتیلاتور مطمئن شوید که تمامی ورودی اتصالات عاری از هر گونه نشتی و آلودگی است.

کالیبراسیون سنسور اکسیژن
کـلـیــد  را فـشــار دهـیـد. ایـن کـار سبـب می‌شود دستگاه به مدت ۲ دقیقه اکسیژن ۱۰۰% را به بیمار بدهد و بدین گونه سنسور اکسیژن کالیبره شـود. مـشـخـصه اکسیژن همیشه فعال است مگر این‌که توسط کاربر غیر فعال شده باشد.

نمادها
بـر روی صـفـحـه نـمـایـش دسـتـگـاه نـشـانه‌هایی ممکن است ظاهر شود که در اینجا به توضیح سه مـورد از آن‌هـا مـی‌پـردازیـم (R نـمـاد مـقاومت و C علامت پذیرش است) :

(C(xxxxxx یا (R(xxxxxx: فلو بیمار کمتر از ۰/۱ لیتر بر دقیقه است ؛ جریان هوای بیمار کمتر از آستانه مورد انتظار است. در این حالت شکل موج تنفس و داده‌های نمایش داده شده مربوط به بیمار را برای یافتن علت بررسی کنید.

(C(0 یا (C(500 و یا ()R: این اندازه‌ها خارج از محدوده فیزیولوژیک قرار گرفته اند. شکل موج تــنــفــــس و مــــدار بــیــمــــار بــــایـــد بــــررســــی شـــود.

(C(xxx یا (R(yyy: در این صورت C کـمتر از ۱/۳‌ است. اگر وزن بیمار کمتر از ۲۴ کیلوگرم باشد ، مدار مخصوص کودک باید نصب شود.

آلارم

١- سـنـسـور اکـسـیـژن: در ایـن حـالـت سـنـسور اکسیژن کالیبره نیست یا این‌که خراب شده است. جـهـت رفـع آن دکـمـه  را فـشـار دهید. در صـورت عـدم رفع این آلارم ، سنسور را تعویض کنید.

 ٢- P_CIRC : فشـار راه هـوایـی انـدازه گیـری شـده تقریباً برابر یا بزرگ‌تر از محدوده تنظیم شده است. بـررسی لوله درون نای و وضعیت بیمار پیشنهاد مـی‌شـود. در بـیمار مواردی چون تغییر صداهای تنفسی مانند خس خس کردن یا اتساع قفسه سینه به صورت نامتقارن ، می‌تواند سبب افزایش فشار شود. تجمع مایع در مدار ، مشکلات مدار ، انسداد لوله هوایی و تجمع مایع در فیلتر می‌تواند در این مورد تأثیرگذار باشد.

 ٣- O2% : در ایـن مــورد درصــد اکــســیــژن اندازه‌گیری شده در طول هر یک از فازهای مربوط به سیکل تنفسی %۷‌ یا بیشتر است. منبع اکسیژن ، هوا و در نهایت ونتیلاتور را بازبینی کنید. افت فشار اکسیژن می‌تواند سریع یا به آرامی صورت گیرد. در افت سریع ، احتمال نشتی در منبع اکسیژن وجود دارد که باید اتصالات بررسی شوند. ممکن است راه هوایی توسط مخاط مسدود شده باشد که در ایـن حالت ساکشن پیشنهاد می‌شود. در افت آرام ، در نظـر گـرفتـن وضعیـت بیمـار مـاننـد وجود سرفه یا صداهای خس خس در نفس کشیدن در اولویت قرار می‌گیرند.

۴-  V_TE : حجم جاری بیمار در هر بار تنفس بیش از حد مجاز است. بیمار و تنظیمات دستگاه را بررسی کنید تا از تغییرات مقادیر C و R مطلع شوید.

۵-  V_ETOT : حجـم دقیقـه ای خـارج از محـدوده پذیرفته شده است. مانند مورد قبل، وضعیت بیمار و پارامترهای دستگاه را کنترل کنید.

۶–  V_ti : حجم ارائه شده از طریق هر لوله، برابر یـا بـیـشتر از محدوده حجم جاری است. احتمال نشت لوله وجود دارد.

٧-  f_TOT :  ایـن آلارم در حـین تنفس با حجم کنترل شده ظاهر می‌شود و علت آن به احتمال زیاد کاهش حجم جاری است. در صورت عدم رفع آن ، اتصالات ونتیلاتور را برداشته و با نمایندگی مجاز تماس بگیرید.

٨- کم بودن حجم جاری: نشت هوا به علت قطـع‌شـدن مـدار ونتیـلاتـور یا اتصالات نبولایزر ، پارگی یا شکاف در سیم‌ها از جمله عوامل ایجاد آن اسـت. از اتصـال صحیح دستگاه به بیمار مطمئن شـویـد. سپـس نشـت هـوا در لـولـه ورود به نای و سیستم ونتیلاتور را کنترل کنید.

٩- آپنه: در این آلارم نیاز به تغییر مد دستگاه به وضعیتی است که حمایت تنفسی بیشتری از بیمار به عمل می‌آورد.

١٠- عـدم عملکرد ونتیلاتور: این آلارم زمانی رخ مـی‌دهـد که سخت افزار شکسته یا نرم افزار حیـاتـی دستگـاه دچـار مشکـل شـده باشد. در این مورد به نمایندگی‌های مجاز مراجعه کنید.

١١- فن: اگر فیلتر فن مسدود شده باشد یا به خوبی عمل نکند ، این آلارم رخ می دهد. در صورت انسداد فیلتر آن را تمیز کنید و اگر لازم بود ، فیلتر را تعویض کنید.
عــــلاوه بــــر مـــوارد فـــوق آلارم‌هـــای دیــگـــری همچون: P_COMP ، P_VENT ، باتری غیر قابل استفاده ، دم بیش از حد طولانی و … نیز وجود دارد که در این موارد نیز بررسی وضعیت بیمار ، یافتن نشتی و در نهـایـت مـراجعـه بـه نمـاینـدگی‌های مجاز پیشنهاد می‌شود.

توجه

به منظور اطمینان از سرویس دهی مناسب و اجتناب از صدمه به دستگاه یا فرد کاربر ، تنها باید افراد متخصص سرویس دستگاه را انجام دهند.
‌بــرای جـلــوگـیـری از خطـرات شـوک ، مطمئـن شوید که ونتیلاتور خاموش و از پریز برق جدا شده است.
‌بـیـمـاران مـتـصـل به دستگاه باید تحت نظارت پـرسـنـل پـزشـکـی قـرار گـیـرند و در صورت بروز مـشـکـل ، بـا تـوجـه به هشدار مربوط به هر یک از وضعیت‌های ذکر شده ، عکس العمل لازم توسط کادر درمان انجام شود.
برای جلوگیری از خطر آتش سوزی ، کبریت ، سیگار روشن و تمام منابع مشتعل شونده دیگر را (مـاننـد داروهـای بیهـوشـی مشتعـل شـونده یا گرم کننـده) بـاید از منابع اکسیژن و دستگاه ونتیلاتور دور نگه داشت. از لوله اکسیژن پوسیده ، ساییده شده یا آغشته به مواد قابل احتراق مانند: گریس یا روغن استفاده نکنید. در صورت آتش سوزی یا احساس بوی سوختگی ، بلافاصله ونتیلاتور را از منبع اکسیژن دور کنید.
‌ونتیلاتور را به صورت دوره ای بررسی کنید و قطعات فرسوده ، معیوب و آلوده را جایگزین و یا تمیز کنید.

نظافت
در هنگـام تمیـز کـردن ، تمـامـی قسمـت‌ها را از ونتیلاتور جدا کنید و پس از نظافت ، آن‌ها را استریل کـنـیــد. قطعـات را در محلـول آب گـرم و صـابـون بــشـــویـیــد ، سـپــس آن‌هــا را خـشــک کـنـیــد. بــرای ضـــدعــفــونــی کــردن مـعـمــولا از Puritan Bennett اسـتـفـاده مـی‌شـود. بـه مـنظور جلوگیری از انتقال آلودگی یا صدمه ، جابجایی فیلترها باید با دقت صورت گیرد. در پایان قطعات را بازرسی و از سالم بـودن آن‌هـا اطـمـیـنـان حـاصـل کـنـید. توجه داشته بـاشـیـد کـه قرارگیری طولانی مدت قسمت‌های دستگاه در محلول صابون سبب کاهش عمر مفید قـطـعـات ، ایـجـاد لـکـه یـا حـتی ترک بر روی آن‌ها مــــی‌شـــود. بــنـــابـــرایـــن بـــرای نــظـــافـــت دســتــگـــاه دستورالعمل کارخانه سازنده را دنبال کنید.